Huyết áp cao là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý tim mạch nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim và suy tim. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa nhận thức đúng về bệnh, dẫn đến những sai lầm trong thói quen sinh hoạt và điều trị, khiến tình trạng huyết áp cao trở nên nghiêm trọng hơn.
1. Huyết áp cao là gì? Khi nào cần lo lắng?
Huyết áp cao (hay tăng huyết áp) là tình trạng áp lực máu tác động lên thành động mạch cao hơn mức bình thường, làm tăng nguy cơ tổn thương tim mạch.
- Huyết áp bình thường: Dưới 120/80 mmHg
- Tiền tăng huyết áp: 120-139/80-89 mmHg
- Tăng huyết áp giai đoạn 1: 140-159/90-99 mmHg
- Tăng huyết áp giai đoạn 2: Từ 160/100 mmHg trở lên
Huyết áp cao không có triệu chứng rõ ràng, nhưng về lâu dài có thể gây đau đầu, chóng mặt, mất ngủ, mệt mỏi, suy giảm trí nhớ. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể dẫn đến đột quỵ, suy tim, suy thận.
2. Những sai lầm phổ biến khiến huyết áp cao ngày càng nghiêm trọng
2.1. Chủ quan khi không có triệu chứng rõ ràng
Huyết áp cao thường diễn biến âm thầm, nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi đã có biến chứng nguy hiểm. Sai lầm phổ biến là không kiểm tra huyết áp định kỳ, dẫn đến việc phát hiện và điều trị muộn.
Cách khắc phục:
- Đo huyết áp thường xuyên, ít nhất 1 lần/tháng với người có nguy cơ cao.
- Nếu có tiền sử gia đình bị tăng huyết áp, cần kiểm tra định kỳ tại cơ sở y tế.
Huyết áp cao thường diễn biến âm thầm, nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi đã có biến chứng nguy hiểm.
2.2. Tự ý ngừng thuốc khi thấy huyết áp ổn định
Nhiều người sau một thời gian dùng thuốc thấy huyết áp ổn định nên chủ động ngừng thuốc mà không hỏi ý kiến bác sĩ. Điều này khiến huyết áp có thể tăng vọt trở lại và gây nguy cơ đột quỵ.
Cách khắc phục:
- Tuân thủ chỉ định của bác sĩ, không tự ý bỏ thuốc.
- Nếu có tác dụng phụ khi dùng thuốc, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh phù hợp.
2.3. Ăn uống thiếu kiểm soát, tiêu thụ quá nhiều muối
Chế độ ăn nhiều muối làm tăng tích nước trong cơ thể, gây áp lực lên thành mạch và khiến huyết áp tăng cao. Theo WHO, lượng muối tối đa mỗi ngày không nên vượt quá 5g, nhưng nhiều người tiêu thụ tới 9-12g/ngày.
Cách khắc phục:
- Giảm lượng muối trong chế độ ăn, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, đồ hộp, dưa muối.
- Tăng cường rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm giàu kali giúp cân bằng huyết áp.
2.4. Căng thẳng, stress kéo dài
Căng thẳng kích thích cơ thể tiết hormone cortisol và adrenaline, làm co mạch và tăng huyết áp đột ngột. Người bị huyết áp cao nhưng thường xuyên stress có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn 40%.
Cách khắc phục:
- Áp dụng kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, đi bộ.
- Ngủ đủ giấc (7-8 tiếng mỗi đêm) để giảm áp lực cho hệ tim mạch.
2.5. Ít vận động hoặc vận động sai cách
Người huyết áp cao thường lo sợ vận động mạnh sẽ làm tăng huyết áp, nhưng ít vận động lại khiến mạch máu kém đàn hồi, gây tình trạng huyết áp dao động không ổn định.
Cách khắc phục:
- Duy trì tập luyện thể dục ít nhất 30 phút/ngày với các bài tập phù hợp như đi bộ, bơi lội, yoga.
- Tránh các bài tập cường độ cao ngay từ đầu, nên tăng dần mức độ tập luyện.
2.6. Lạm dụng rượu bia, cà phê, thuốc lá
Rượu bia, thuốc lá và caffeine là các tác nhân gây co mạch máu, khiến huyết áp tăng cao. Một số nghiên cứu cho thấy, người uống rượu thường xuyên có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp đôi người bình thường.
Cách khắc phục:
- Hạn chế tối đa bia rượu, không uống quá 1 ly/ngày.
- Bỏ thuốc lá để giảm nguy cơ tổn thương mạch máu.
Rượu bia, thuốc lá và caffeine là các tác nhân gây co mạch máu, khiến huyết áp tăng cao.
3. Cách kiểm soát huyết áp hiệu quả, bảo vệ tim mạch
3.1. Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
- Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ, kali, magie giúp hạ huyết áp: chuối, rau xanh, cá hồi, hạt óc chó.
- Hạn chế chất béo bão hòa, thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhiều muối.
- Uống đủ nước giúp lưu thông khí huyết, giảm áp lực lên mạch máu.
3.2. Kiểm soát cân nặng, vận động hợp lý
- Giảm 5-10% trọng lượng cơ thể giúp huyết áp giảm đáng kể.
- Duy trì tập thể dục 30 phút/ngày, ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng.
3.3. Tăng cường hỗ trợ hoạt huyết, bảo vệ tim mạch
Ngoài việc thay đổi lối sống, người bị huyết áp cao có thể kết hợp sử dụng các sản phẩm hỗ trợ hoạt huyết, giúp tăng cường lưu thông khí huyết, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và bảo vệ tim mạch. Một số thành phần thường có trong các sản phẩm hỗ trợ tim mạch:
- Ngưu tất, rau đắng biển: Giúp cải thiện tuần hoàn máu.
- L-Carnitine, DHA: Hỗ trợ tăng cường chuyển hóa năng lượng, bảo vệ mạch máu.
- Chiết xuất Đinh lăng: Giúp giảm căng thẳng, cải thiện lưu thông máu não.
Huyết áp cao là một căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể kiểm soát được nếu bạn duy trì lối sống khoa học và tránh những sai lầm phổ biến. Đo huyết áp thường xuyên, duy trì chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn và kết hợp các biện pháp hỗ trợ hoạt huyết sẽ giúp kiểm soát huyết áp hiệu quả, giảm nguy cơ biến chứng tim mạch. Nếu bạn đang gặp vấn đề về huyết áp, hãy bắt đầu thay đổi từ hôm nay để bảo vệ sức khỏe tốt hơn.
